E vetmja garanci e vërtetë e sigurisë kundër Rusisë është një ushtri e fortë ukrainase.
Nga Peter Dickinson* [IPG]
Udhëheqësit perëndimorë u shfaqën me një humor të gëzuar pas samitit të tyre të paprecedentë në Shtëpinë e Bardhë me Presidentin e SHBA-së Donald Trump. Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy foli për “takimin e tij më të mirë” me presidentin e SHBA-së deri më sot. Kryeministri britanik Keir Starmer i vlerësoi bisedimet si “të mira dhe produktive”, ndërsa kancelari gjerman Friedrich Merz deklaroi se takimi në Uashington kishte “tejkaluar pritjet”.
Pavarësisht këtyre toneve pozitive, takimi në Shtëpinë e Bardhë nuk çoi në ndonjë hap konkret drejt paqes në Ukrainë. Përkundrazi, ai shërbeu kryesisht për të demonstruar unitetin midis Ukrainës, Evropës dhe Shteteve të Bashkuara pas samitit të fundit të Trumpit me Putinin.
Rezultati më i rëndësishëm i bisedimeve të së hënës ishte angazhimi i Trumpit se Shtetet e Bashkuara do të merrnin pjesë në ofrimin e garancive të sigurisë për Ukrainën. Kryeministri britanik, i cili ka kërkuar një rol aktiv amerikan në garancitë e sigurisë për muaj të tërë, foli për një “përparim”. Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Mark Rutte shprehu gjithashtu entuziazmin e tij, duke e quajtur gatishmërinë e Trumpit për të bashkëpunuar në garancitë e sigurisë një “hap të madh”.
Megjithatë, ky gëzim mund të ketë qenë i parakohshëm. Në fakt, mbetet krejtësisht e paqartë se çfarë lloj angazhimesh sigurie ka në mendje Trumpi. Vetëm disa orë pas takimit në Shtëpinë e Bardhë, presidenti amerikan po përpiqej të ulte pritjet – duke sqaruar se asnjë trupë amerikane nuk do të vendosej në Ukrainë.
Përfaqësuesit evropianë premtuan të japin më shumë qartësi mbi garancitë e mundshme të sigurisë në javët e ardhshme. Diskutime intensive janë duke u zhvilluar tashmë për të sqaruar se si angazhime të tilla mund të zbatohen në praktikë. Planifikuesit ushtarakë të ngarkuar me këtë detyrë përballen me një numër sfidash. Më e rëndësishmja, ata do të përcaktojnë se cilët shkaktarë do të justifikonin ndërhyrjen ushtarake perëndimore, si dhe cilat rregulla duhet të zbatohen për vendosjen e mundshme të ushtarëve evropianë për të monitoruar një marrëveshje të ardhshme paqeje midis Ukrainës dhe Rusisë.
Debati mbi garancitë e sigurisë dhe vendosjen e mundshme të një Force Evropiane të Sigurisë për të monitoruar një armëpushim në Ukrainë ka vazhduar që nga fillimi i vitit 2025. Gjatë gjashtë muajve të fundit, Britania e Madhe dhe Franca janë përpjekur të krijojnë një të ashtuquajtur “koalicion të të vullnetshmëve”. Megjithatë, asnjëri vend nuk ka qenë ende në gjendje të përcaktojë saktësisht se çfarë do të ishte në të vërtetë i gatshëm të ofronte ky koalicion. Çështja e garancive perëndimore të sigurisë për Ukrainën mbetet kështu e mbushur me pasiguri.
Aktualisht, ka më shumë pyetje sesa përgjigje: Nëse trupat perëndimore do të vendoseshin në Ukrainë, a do të lejoheshin të mbroheshin në një emergjencë? – Apo do të kufizoheshin në rolin pasiv të vëzhguesve që raportojnë shkelje të armëpushimit? A do të konsiderohej një sulm rus ndaj ushtarëve evropianë në Ukrainë si një deklaratë lufte kundër shteteve pjesëmarrëse? Këto dhe shumë pyetje të tjera praktike, ushtarake dhe politike duhet të marrin përgjigje përpara se ndonjë vend të jetë i gatshëm të hyjë në një angazhim kaq afatgjatë dhe të rrezikshëm të politikës së jashtme.
Teknikisht, këto pengesa nuk janë të pakapërcyeshme. Por ato kërkojnë një shkallë vullneti politik dhe guximi që kryesisht i ka munguar përgjigjes perëndimore ndaj pushtimit rus që nga viti 2022. Në thelb, pra, pasiguria në lidhje me garancitë e sigurisë reduktohet në një pyetje të thjeshtë: A do të ishin të gatshme qeveritë perëndimore të shkonin në luftë me Rusinë në emër të Ukrainës? Përgjigja është pothuajse me siguri jo.
Megjithatë, kjo nuk do të thotë që ideja e garancive të sigurisë duhet të braktiset plotësisht. Përkundrazi: Ukraina qartësisht nuk mund t’i rezistojë Rusisë pa mbështetjen e vazhdueshme perëndimore. Në të njëjtën kohë, megjithatë, realizmi është i nevojshëm. Perëndimi ka shumë të ngjarë të mos luftojë për Ukrainën. Kushdo që pretendon të kundërtën po kënaqet me iluzione të rrezikshme. Megjithatë, ajo që mund të bëjnë vendet perëndimore është të forcojnë ushtrinë ukrainase në mënyrë që ajo të mund të përmbajë Kremlinin dhe të pengojë Putinin përpara se ai të nisë një tjetër aventurë kriminale imperialiste.
Lajmi i mirë: Forcat e armatosura ukrainase janë tashmë ushtria më e madhe dhe deri tani më e testuar në beteja në Evropë. Ndërsa ka dyshime të konsiderueshme nëse shoqëritë moderne evropiane do të ishin të përgatitura të mbronin atdheun e tyre, ukrainasit kanë qëndruar të vendosur për më shumë se tre vjet në beteja të ashpra kundër një fuqie ushtarake të pamëshirshme. Për më tepër, ushtria ukrainase është teknologjikisht e përparuar dhe konsiderohet një lider global në luftën me dronë.
Me mbështetje të mjaftueshme nga partnerët e saj perëndimorë, Ukraina është më se e aftë të mbrojë veten – dhe të shërbejë si bastioni i Evropës kundër imperializmit rus në ringjallje. Që kjo të bëhet realitet, qeveritë perëndimore duhet t’i japin fund politikës së tyre aktuale “të pjesshme” të ndihmës ushtarake dhe të angazhohen për mbështetje të qëndrueshme për shumë vite që do të vijnë – pavarësisht ndryshimeve politike në kryeqytetet e tyre.
Përveç rritjes së ndjeshme të furnizimeve me armë dhe pajisje, kjo mbështetje duhet të përfshijë edhe investime në industrinë e armëve në rritje të shpejtë të Ukrainës. Me fjalë të tjera, Ukraina duhet të bëhet mbrojtësja e vijës së parë e Evropës dhe prodhuesi i armëve të kontinentit. Qëllimi është të pajiset Kievi me mjetet për të mposhtur ushtrinë e Putinit në fushën e betejës, të sigurojë një front mijëra kilometra të gjatë dhe – nëse është e nevojshme – të godasë thellë në Rusi për të synuar makinën e luftës së Kremlinit dhe ekonominë që e mbështet atë.
Në këtë moment të rrezikshëm në historinë evropiane, vetëm një Ukrainë e fortë, e mbështetur nga fuqia dërrmuese financiare, industriale dhe teknologjike e Perëndimit, mund të parandalojë luftëra të mëtejshme agresioni rus. Do të ishte pa shpresë, madje naive të besohej se Putini do të dekurajohej nga angazhime të thjeshta me shkrim nga shtetet evropiane që tashmë kanë demonstruar vazhdimisht mungesën e gatishmërisë së tyre për të luftuar. Në vend të kësaj, partneriteti ushtarak me Ukrainën duhet të konsiderohet si një përparësi sigurie për çdo vend evropian – të paktën për ata që dëshirojnë të shmangin luftën kundër Rusisë vetë në një moment të caktuar.
____________
* Peter Dickinson është redaktor i UkraineAlert të Këshillit Atlantik dhe botues i revistave Business Ukraine dhe Lviv Today.
[Versioni origjinal në anglisht i këtij artikulli u shfaq për herë të parë në blogun UkraineAlert të Këshillit Atlantik. Përkthye nga gjermanishtja: ISHGJ]
