Nga Lirim GASHI
Ka njerëz që, pa zhurmë dhe pa imponim, shndërrohen në pjesë organike të jetës sonë – si një melodi që nuk pushon kurrë së tingëlluari brenda nesh. Ata nuk janë thjesht shoqëri e bukur; ata janë burime të pashtershme drite e shprese, si puset që ringjallen edhe pas tharjes më të gjatë dhe na kujtojnë se jeta, sado e rëndë të duket, mund të rrjedhë përsëri.
Pse?
Sepse këta njerëz mbartin vlera aq të rralla, aq të pastra e të pandryshueshme, saqë prekin thellë memorien dhe ndërgjegjen tonë kolektive. Ata nuk janë thjesht kujtime – ata janë udhërrëfyes moralë, busulla që brezat i ndjekin për ta gjetur drejtimin e duhur.
Në një botë të tejmbushur me zhurmë, manipulim dhe hipokrizi, këto personalitete janë prova se njeriu mund të mbetet i drejtë, i ndershëm dhe i guximshëm. Ata na mësojnë se politika mund të jetë shërbim, jo tregti; se etika nuk është luks, por domosdoshmëri; dhe se vlerat e vërteta nuk plaken kurrë – ato vetëm trashëgohen, si një amanet i shenjtë për brezat që vijnë.
Dhe me të drejtë, njerëzit e ndjekin dritën e tyre, sepse ajo dritë nuk i mashtron – ajo i udhëzon.
Ka njerëz që nuk bëjnë zhurmë, nuk kërkojnë duartrokitje dhe as nuk marrin pozat e rëndomta të pushtetit – por, megjithatë, shndërrohen në pjesë organike të qenies sonë kolektive. Ata janë si ato meloditë e pavdekshme që, sapo i dëgjojmë një herë, nuk pushojnë më së tingëlluari brenda shpirtit tonë.
Këta njerëz nuk janë vetëm shoqëri e bukur për një mbrëmje, nuk janë “influencerë” të momentit – ata janë puset e thella nga ku brezat pinë dritë dhe shpresë, edhe pas tharjes më të gjatë shoqërore. Ata na kujtojnë se jeta, shoqëria dhe shteti mund të rilindin, nëse kemi guxim t’i rikthehemi burimeve të vërteta të vlerave.
Mendoni për Ukshin Hotin: profesorin që nuk pranoi të shesë as idetë, as shpirtin, as dinjitetin, edhe kur burgjet e Jugosllavisë i shndërruan ditët e tij në ferr. Ai mbeti filozofi ynë politik i pashoq, duke na dëshmuar se liria nuk është dhuratë, por sakrificë. Në librat dhe në heshtjen e tij martire, ai na mëson se shteti nuk ndërtohet mbi pazare e servilizëm, por mbi ndërgjegje.
Mendoni për Ferid Muratin, njeriun që u ngjit deri në majat e Nobelit, duke dëshmuar se edhe nga ky popull i vogël mund të dalin shkencëtarë që ndryshojnë mjekësinë botërore. Dhe mendoni për Majlinda Kelmendin, që me gishta të vegjël por me zemër luani, e bëri botën të dëgjojë himnin tonë në Olimpiadë. Ajo na mëson se fitorja nuk është rastësi, por përkushtim, disiplinë dhe besim në vetvete.
Arti ynë i madh i dha botës Bekim Fehmiun, aktorin që sfidoi izolimin dhe e bëri kinemanë botërore të flasë shqip me sytë e tij rebelë. Ai dhe Enver Petrovci na kujtojnë se teatri nuk është thjesht argëtim, por tribunë ku kombi shikon veten, ku dramat e jetës shndërrohen në katarsis kolektiv.
Politika jonë e re na dha Albin Kurtin dhe Vjosa Osmanin – dy udhëheqës që nuk e shohin pushtetin si privilegj, por si mision për ta bërë individin më të ndershëm, shoqërinë më të sinqertë dhe shtetin më të sigurt. Ata janë dëshmi se idealizmi nuk është i vdekur, se politika mund të jetë e pastër, e përulur dhe e përkushtuar për popullin.
Letërsia jonë, me Ismail Kadarenë dhe Ali Podrimën, është testament se një popull nuk mbijeton vetëm me bukë – ai ka nevojë për kujtesë, metafora dhe mite për t’i dhënë kuptim vuajtjes së tij. Ndërsa religjioni na dha Nënë Terezën, murgeshën e shndërruar në ikonë botërore, e cila na mëson se dashuria dhe përulësia nuk janë dobësi, por forca e vërtetë që shëron.
E në fund, mendoni për Gjergj Kastriotin dhe Adem Jasharin – dy figura që ndajnë shekuj, por jo misionin:
Ata na dëshmojnë se ka çaste kur atdheu nuk ka nevojë për fjalë, por për jetë të flijuara. Dritat e tyre ndriçojnë rrugën tonë ende sot, duke na kujtuar se liria ka gjithmonë çmim, por se ky çmim ia vlen.
Në një botë të tejmbushur me zhurmë, manipulim dhe hipokrizi, këto figura janë prova se njeriu mund të mbetet i drejtë, i ndershëm dhe i guximshëm. Ata na mësojnë se politika mund të jetë shërbim, jo tregti; se arti mund të jetë dritë, jo maskaradë; se etika nuk është luks, por domosdoshmëri; dhe se vlerat e vërteta nuk plaken kurrë – ato vetëm trashëgohen, si një amanet i shenjtë për brezat që vijnë.
Prandaj, njerëzit ndjekin dritën e tyre, sepse ajo dritë nuk i mashtron – ajo i udhëzon.
Ka drita që nuk shuhen kurrë.
Ka njerëz që nuk ikin kurrë – edhe kur varret e tyre mbulohen nga barishtet e harresës.
Ata qëndrojnë, si zjarre të përjetshme, si busulla që nuk gabojnë, si kambana që kumbojnë ndërgjegjen tonë kombëtare.
Ne jetojmë në një epokë zhurme dhe amnezie.
Një epokë ku mashtrimi është bërë industri, ku morali është zhvendosur në skajet e harruara të shoqërisë, ku politika shpesh ngjan me një ankand ku shiten idealet më të shtrenjta.
Por ka njerëz që i sfidojnë këto errësira – njerëz që nuk pranojnë t’i shesin as idetë, as shpirtin, as dinjitetin.
Ata janë dritat që na kujtojnë se kombi nuk është turmë, por ndërgjegje.
Se shteti nuk është biznes, por sakrificë.
Se liria nuk është dhuratë, por çmim.
Ukshin Hoti – profesori i burgosur – është filozofia jonë e mishëruar.
Në qelitë e Jugosllavisë, ai nuk thirri për mëshirë – ai heshti, sepse e dinte se ka heshtje që flasin më fort se mijëra fjalime.
Ai na la amanet idenë se shteti duhet të ndërtohet mbi moral, jo mbi pazare.
Ferid Murati, nga laboratorët e tij, e çoi këtë popull deri te Nobeli, duke dëshmuar se shkenca nuk ka kufi përveç atij që ia vendos frika.
Majlinda Kelmendi, me gishta të vegjël por me zemër që digjej, e ngriti flamurin tonë mbi Olimpiadë dhe na mësoi se fitorja është stërvitje e shpirtit, jo rastësi.
Bekim Fehmiu dhe Enver Petrovci na dhanë teatrin që nuk është thjesht argëtim – por altar ku kombi rrëfen dhimbjen e tij, dhe ku dhimbja shndërrohet në katarsis.
Kadareja dhe Podrima na dhanë kujtesën letrare – metaforat që e bëjnë vuajtjen tonë të ketë kuptim.
Në politikën e sotme, Albin Kurti dhe Vjosa Osmani dëshmojnë se pushteti nuk duhet parë si kurorë, por si kryq që bart përgjegjësi.
Ata na kujtojnë se politika mund të jetë shërbim i përulur, jo tregti.
Gjergj Kastrioti dhe Adem Jashari – dy epoka, një betim:
Ata janë dëshmi se liria ka çaste kur nuk kërkon fjalë, por gjak.
Ata janë dy yje që ndriçojnë në qiellin e njëjtë të historisë sonë, për të na thënë se rruga e lirisë është gjithmonë e shtrenjtë, por e vetmja rrugë që ia vlen.
Prandaj ky tekst nuk është thjesht kujtim.
Është thirrje.
Është betim për të mos harruar.
Është kujtesë se brezat e ardhshëm nuk duhet të rriten me idenë se politika është mashtrim, arti argëtim i zbrazët, feja ritual pa kuptim.
Breza që po vijnë – ju që do ta lexoni këtë pas nesh:
Mbani ndezur këto drita!
Sepse kur dritat shuhen, kombi endet në errësirë.
Dhe kur kombi endet në errësirë, ai nuk e gjen dot më veten.
Dritat nuk na duhen vetëm për ta parë rrugën, por për t’i treguar botës se ne jemi ende këtu.
Të gjallë.
Të ndershëm.
Të gatshëm ta paguajmë çmimin e lirisë sonë.
